Systemy nagłośnienia – jak wybrać poszczególne jego elementy?

Jakość i funkcjonalność poszczególnych komponentów systemu nagłośnienia wpływa na jego niezawodne działanie.

Wzmacniacz

Jednym z kluczowych elementów toru dźwiękowego są wzmacniacze. Pierwszym krokiem w wyborze wzmacniacza powinno być określenie jego przeznaczenia. Na jakość uzyskanego dźwięku wpływ ma również konstrukcja przedwzmacniacza i przełącznika. Do najważniejszych jego parametrów zaliczają się:

• współczynnik tłumienia;
• pasmo przenoszenia;
• poziom zniekształceń;
• charakterystyka częstotliwości;
• stosunek sygnału do szumu;
• moc znamionowa;
• dynamika sygnału;
• impedancja.

Wzmacniacze dostępne na rynku podzielone są na klasy. Klasyfikacja ta oparta jest przede wszystkim na budowie i sposobie działania urządzeń. Nie mniej istotna jest moc wzmacniacza – im będzie wyższa, tym lepsze sterowanie. Nie powinna być niższa niż moc głośników, w przeciwnym razie może to spowodować silnie zniekształcenia dźwięku.

Jednym z najczęściej kupowanych rodzajów wzmacniaczy są modele antenowe. Jak sama nazwa wskazuje, służą one do wzmacniania sygnału telewizyjnego, a tym samym do poprawy jego jakości. To konieczność, jeśli antena znajduje się w dużej odległości od nadajnika. Nie mniejszą popularnością cieszą się wzmacniacze satelitarne, które poprawiają parametry sygnału pochodzącego z tunera cyfrowego lub kanału telewizyjnego.

Źródła dźwięku

Najczęściej wybieranym źródłem dźwięku są odtwarzacze z tunerem radiowym. Aby wybrać dobrej jakości sprzęt, należy zweryfikować parametry techniczne poszczególnych modeli. Dobrze jest, gdy urządzenie zostało wyposażone w odtwarzacz plików MP3, czytnik CD, złącza USB, radio z RDS, karty pamięci oraz możliwość połączenia się z Bluetooth. Nie mniejsze znaczenie ma przejrzysty i łatwy w obsłudze interfejs. Dużą zaletą jest funkcja anti-shock.

Stacje wywoławcze

Stacje wywoławcze to jeden z kluczowych elementów systemu nagłośnieniowego. Ich funkcja polega na emitowaniu sygnału akustycznego najczęściej w czasie rzeczywistym lub nadawaniu za pomocą komunikatorów cyfrowych. W konstrukcji stacji wywoławczej wyróżnia się głośnik, mikrofon, gniazdo słuchawkowe, przyciski oraz klawiaturę sterującą. W zależności od wybranego modelu urządzenie może mieć nawet 16 klawiatur. Dzięki temu takie stacje doskonale spełniają swoje funkcje w różnego rodzaju obiektach, w tym centrach handlowych, sklepach, restauracjach i innych wielkopowierzchniowych przestrzeniach.

Jak wybrać głośniki?

Aby system dźwiękowy przez długi czas był w pełni funkcjonalny, należy wybrać dobrej jakości głośniki. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów, z czego każdy dostosowany został do innych potrzeb.

Głośniki sufitowe

Są najpopularniejszym źródłem dźwięku. Montuje się je wyłącznie w przypadku sufitów podwieszanych, na których prezentują się wyjątkowo estetycznie. Przed samą instalacją konieczne jest sprawdzenie okablowania oraz głębokości sufitu. Warto zadbać o staranny montaż, gdyż tylko on gwarantuje wykorzystanie wszystkich funkcji głośników w pełni.

Głośniki sufitowe do zainstalowania mogą mieć dwa rodzaje obudowy – zamkniętą i otwartą z tyłu. Zamknięte modele są nieco droższe, jednak w dłuższej perspektywie znacznie bardziej opłacalne. Na ich korzyść przemawia fakt, że to użytkownik zyskuje pełną kontrolę nad emisją dźwięku do innych pomieszczeń. Głośniki dostępne na rynku różnią się między sobą poszczególnymi parametrami, w tym pasmem przenoszenia, mocą, efektywnością i kształtem.

Głośniki ścienne i kolumnowe

Głośniki ścienne i kolumnowe są jednymi z najbardziej uniwersalnych rozwiązań. Mogą być zainstalowane w dowolnym miejscu w ścianie lub postawione bezpośrednio na podłodze. Jednym z ich najważniejszych parametrów jest pasmo przenoszenia, które powinno mieścić się w przedziale od 20 do 20000 Hz. Równie istotna jest efektywność, którą producenci podają w decybelach na moc. Im jest ona wyższa, tym lepszej jakości dźwięk głośnik będzie w stanie emitować.

Kluczowym elementem głośnika naściennego i kolumnowego jest zwrotnica, rozdzielająca pasmo dźwiękowe na kanały. Mówi się wówczas o drożności głośnika. Może on mieć na wyposażeniu kolumny dwudrożne lub większe. Ważna dla samej jakości dźwięku jest membrana, która powinna być odpowiednio sztywna. Najczęściej wykonuje się ją z celulozy, polimerów kevlarowych, tytanu i włókna węglowego. Istnieją również membrany metalowe, które wykorzystuje się w głośnikach wysokotonowych.

Użytkownik powinien zwrócić uwagę na moc znamionową głośników. Świadczy ona o wartości elektrycznej, jaką cały zestaw może być obciążony bez obawy o ewentualne uszkodzenia.

Projektory

Rozbudowane systemy nagłośnieniowe wymagają wykorzystania projektorów. Ich działanie opiera się na emitowaniu skupionej wiązki fali akustycznej. Zazwyczaj są one stosowane na dużych powierzchniach, np. halach targowych lub sklepach. Obecnie wyróżnia się dwa rodzaje projektorów:

• jednokierunkowe – kierują dźwięk w jednym kierunku, zazwyczaj są montowane do nagłośnienia górnego;
• dwukierunkowe – dźwięk rozchodzi się w dwóch przeciwnych kierunkach; montuje się je w poziomie.

Głośniki tubowe

Głośniki typu tubowego wykorzystywane są przede wszystkim na przestrzeniach otwartych, takich jak boiska szkolne, parkingi, place magazynowe, ulice. Tym, co wyróżnia je spośród innych modeli głośników, jest wysoka moc akustyczna. To sprzęt bardzo odporny na zmienne warunki atmosferyczne. Ponadto głośniki tubowe można montować na przyczepach reklamowych i samochodach.

Mikrofon przewodowy a bezprzewodowy – jak wybrać?

Wydawać by się mogło, że wybór mikrofonu to stosunkowo proste zadanie, jednak ich wybór na rynku jest ogromny. Ostateczna decyzja uzależniona jest od indywidualnych upodobań i realnego zapotrzebowania.

Dobre mikrofony przewodowepowinny rejestrować dźwięk bez wyraźnej utraty jakości sygnału. Ich rodzajów jest wiele – krawatowe (niewielkich rozmiarów urządzenia przypinane do koszuli lub innego elementu odzieży), ręczne (wykorzystywany głównie do celów scenicznych), stołowe (służące do przemówień, spotkań w salach konferencyjnych firm, w trakcie szkoleń lub wykładów) oraz nagłowne (pomocne w pracy animatora).

Mikrofony bezprzewodowe są znacznie wygodniejsze, szczególnie że w ich przypadku znika problem długich, plączących się kabli. Mogą być elementem systemu nagłośnieniowego zarówno o charakterze estradowym, jak i konferencyjnym. Największą zaletą tego typu modeli jest to, że zapewniają dużą mobilność użytkownika, bo nie ogranicza go długość kabla.

Bez względu na to, czy zdecydujemy się na urządzenie przewodowe, czy bezprzewodowe, konieczne jest bliższe przyjrzenie się parametrom danego modelu. Lepsze parametry mikrofonu przekładają się na efektywniejsze funkcjonowanie. Szczególną uwagę należy zwrócić na:

• czułość – parametr ten ma bardzo duży wpływ na jakość dźwięku. Świadczy o możliwości pochłaniania przez membranę różnego rodzaju dźwięków, dzięki czemu tony są bardziej wyraziste i lepiej odwzorowane. Czułość należy jednak wybierać ze względu na przeznaczenie sprzętu oraz pomieszczenie, w którym będzie się czynnie korzystać z mikrofonu. Duża czułość związana jest również z ryzykiem przenoszenia szumów;
• częstotliwość – im jest większa, tym większy zakres generowanej fali dźwiękowej przechodzący przez membranę mikrofonu;
• rodzaj złącza – warto upewnić się, jak wygląda zakończenie kabla (jeżeli wybieramy mikrofon przewodowy). Ma to ogromne znaczenie, jeśli planuje się podłączenie mikrofonu do innego urządzenia, w tym do komputera stacjonarnego lub laptopa. Uniwersalnym rozwiązaniem jest zakup mikrofonu zakończonego wejściem USB. Pozwoli to uniknąć zakupu dodatkowej przejściówki.

Decyzja o wyborze mikrofonu bezprzewodowego lub przewodowego uzależniona jest przede wszystkim od indywidualnych potrzeb. Warto jednak pamiętać o tym, że kabel na ogół negatywnie oddziałuje na jakość dźwięku. Modele bezprzewodowe mają znacznie większy zasięg i są mniej podatne na fale o charakterze zakłócającym. W związku z tym można pracować z nimi na dłuższe odległości oraz w trudniejszych warunkach.

Systemy konferencyjne

Sale konferencyjne, na których organizowane są wykłady, szkolenia, spotkania biznesowe lub prezentacje firmowe, wymagają zastosowania odpowiednich systemów nagłaśniających. Powierzchnie te mają zazwyczaj spore rozmiary i są w stanie pomieścić wielu słuchaczy, co wymaga instalacji najlepszej jakości modułów, pulpitów, słuchawek i jednostek centralnych. Najczęściej systemy konferencyjne pozwalają na prowadzenie dyskusji wśród wszystkich zgromadzonych. Jest to możliwe dzięki zamontowaniu mikrofonów, a także systemów służących m.in. do przeprowadzania głosowań.

Jednym z najczęściej wybieranych i wygodnych rozwiązań jest system dyskusyjny, którego poszczególne elementy włączają się w sposób automatyczny w momencie wykrycia fali akustycznej. Takie pulpity mikrofonowe zazwyczaj są podłączane do nagłośnienia sali i sprawiają, że z każdego jej końca odbiór dźwięku jest taki sam. Dobrej jakości system nagłaśniający nie powinien być zakłócany przez dzwoniące na sali telefony komórkowe.

Sercem systemu konferencyjnego jest jednostka centralna odpowiedzialna za zasilanie całości i sterowanie pracą wszystkich poszczególnych elementów, które wchodzą w jej skład. Powinna być zabezpieczona przez osobę, która odpowiada za nagłośnienie, odpowiednim oprogramowaniem. Warto upewnić się, ile punktów jest w stanie zasilić wybrany model jednostki centralnej. Przydatną funkcję stanowi także możliwość zarejestrowania wypowiedzi, co często praktykuje się podczas ważnych zebrań lub wykładów naukowych.

Systemy dyskusyjne – przewodowe i bezprzewodowe

Systemy dyskusyjne stosowane na salach konferencyjnych mogą występować w wersji przewodowej lub bezprzewodowej. W przypadku pierwszego typu na wyposażeniu znajduje się kabel łączący mikrofon z centralą. Są one stosunkowo proste w montażu i demontażu, nie potrzeba do tego specjalistycznej wiedzy. Zaletami systemu przewodowego jest lepsza jakość przetwarzanego dźwięku, niska cena i mniejsze ryzyko awarii akumulatorów. Minus stanowi jednak możliwość powstawania zakłóceń transmisji radiowej.

Systemy bezprzewodowe pracują wielokanałowo lub cyfrowo. Są nieco droższe, ale jednocześnie dźwięk jest mniej podatny na zakłócenia.

System nagłaśniający użyteczny dla tłumaczy

Wybór wysokiej jakości systemy konferencyjnego ma szczególne znaczenie, jeżeli na sali przeprowadza się tłumaczenia symultaniczne, tzn. prowadzone na żywo ze słuchu. Jakość tłumaczenia jest nie tylko uzależniona od zdolności samego tłumacza, lecz także od sprawności systemu nagłaśniającego. Pulpit dla tłumacza powinien być odpowiednio zaprojektowany i wyposażony w słuchawki z możliwością ustawienia trybu głośności oraz opcją selektora kanału.