Dźwiękowy system ostrzegawczy (DSO) umożliwia nadawanie sygnałów i komunikatów głosowych informujących o wystąpieniu w budynku niebezpiecznej sytuacji (np. pożaru) oraz przekazanie instrukcji odnośnie podjęcia odpowiednich działań, głównie sprawnej i bezpiecznej ewakuacji. W zależności od wielkości budynku, jego przeznaczenia oraz przyjętej koncepcji powiadamiania, stosuje się dwa rodzaje systemów: strefowy (ogłaszany w strefie objętej niebezpieczeństwem oraz w strefach sąsiadujących) oraz ogólny (ogłaszany w całym budynku).
Dzięki doskonałym parametrom akustycznym, oferowane systemy DSO mogą także pełnić funkcje komercyjne - sprawdzają się świetnie do nadawania tła muzycznego, transmisji reklam i celów informacyjnych, czyli tzw. Public Address. Jednak w chwili otrzymania sygnału alarmowego DSO powinien przerwać realizację funkcji niezwiązanych z alarmowaniem.
DSO - wymagania prawne
Budynki, w których stosowanie dźwiękowego systemu ostrzegawczego jest obligatoryjne, wymienione są w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. 2010 r., Nr 109, poz. 719). Są to:
- Budynki handlowe lub wystawowe:
- jednokondygnacyjne o powierzchni strefy pożarowej powyżej 8000 mkw.;
- wielokondygnacyjne o powierzchni strefy pożarowej powyżej 5000 mkw.;
- Sale widowiskowe i sportowe o liczbie miejsc powyżej 1500;
- Kina i teatry o liczbie miejsc powyżej 600;
- Szpitale i sanatoria o liczbie łóżek powyżej 200, z wyłączeniem pomieszczeń intensywnej opieki medycznej, sal operacyjnych oraz sal z chorymi;
- Budynki użyteczności publicznej wysokie i wysokościowe;
- Budynki zamieszkania zbiorowego wysokie i wysokościowe lub o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200;
- Stacje metra i stacje kolei podziemnych;
- Dworce i porty, przeznaczone do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób.
Kwalifikacja systemu nagłośnieniowego jako DSO wymaga przejścia procesu certyfikacji w celu potwierdzenia zgodności z normami dotyczącymi Dźwiękowych Systemów Ostrzegawczych oraz pokrewnych, w szczególności:
- PN-EN 50849:2017-04 (Dźwiękowe systemy ostrzegawcze),
- PN-EN 54-16:2011 (Systemy sygnalizacji pożarowej - Część 16: Centrale dźwiękowych systemów ostrzegawczych),
- PN-EN 54-4:2001/A2:2007 (Systemy sygnalizacji pożarowej - Część 4: Zasilacze),
- PN-EN 54-24:2008 (Systemy sygnalizacji pożarowej - Część 24: Dźwiękowe systemy ostrzegawcze - Głośniki);
System taki musi również uzyskać świadectwo dopuszczenia wydawane przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej (CNBOP). Wymagania stawiane projektowaniu i instalacji DSO dotyczą przede wszystkim możliwości pracy w warunkach awaryjnych, zapewnienia odpowiedniej odporności na oddziaływanie warunków środowiska oraz regularnego monitorowania podzespołów systemu. System musi również spełniać wymóg przekazywania informacji w oparciu o określone priorytety (pierwszeństwo ma zawsze mikrofon alarmowy).
DSO - budowa i zasada działania
Dźwiękowy System Ostrzegawczy składa się z:
- centrali i modułów funkcjonalnych
- modułu zasilania
- wzmacniaczy
- akumulatorów
- panelu obsługi z mikrofonem
- głośników
Najważniejszym elementem DSO jest centrala wyposażona w moduły funkcjonalne, między innymi, alarmu pożarowego, generatora komunikatów, mikrofonu alarmowego (pożarowego), wzmacniacza dźwięku, systemu automatycznej kontroli obwodów i innych modułów uzależnionych od wielkości i przeznaczenia obiektu.
Przekazanie informacji o pożarze przez centralę sygnalizacji pożaru powoduje automatyczne uruchomienie systemu DSO i rozpoczęcie nadawania komunikatów. Zarówno sygnał ostrzegawczy, jak również same komunikaty mogą być również uruchamiane przez operatora. Informacje nadawane są za pośrednictwem rozmieszczonych w budynku głośników, połączonych z centralą liniami głośnikowymi. Dodatkowo centrala powinna być wyposażona w mikrofon alarmowy umożliwiający osobie kierującej akcją ratowniczą przekazywanie komunikatów i poleceń związanych z ewakuacją i innymi prowadzonymi działaniami.
Zgodnie z wytycznymi CNBOP, system powinien rozpocząć rozgłaszanie sygnału ostrzegawczego w ciągu 3 sek. od momentu otrzymania informacji o zagrożeniu. Sygnał ostrzegawczy powinien być wyemitowany na 4-10 sek. przed pierwszym komunikatem. Następne sygnały i komunikaty powinny być nadawane bez przerwy, aż do zmiany zgodnej z procedurą ewakuacji, bądź ręcznego wyciszenia. Wszystkie komunikaty słowne powinny być jasne, krótkie i jednoznaczne, zaplanowane w określonym porządku i zapisane na trwałym nośniku danych. W zależności od potencjalnych użytkowników danego budynku należy rozważyć konieczność nadawania komunikatów w różnych językach. W przypadku gdy w DSO przewidzianych jest kilka sygnałów ostrzegawczych dla różnych rodzajów zagrożeń, powinny one posiadać cechy charakterystyczne, pozwalające odróżnić je od siebie.
Dodatkowo system DSO powinien zapewniać możliwość ręcznej interwencji prowadzonej z centrum alarmowego pozwalającej na uruchomienie lub zatrzymanie zapisanych komunikatów i sygnałów, włączanie lub wyłączanie wybranych stref głośnikowych oraz nadawanie komunikatów przez mikrofon pożarowy.
Czytaj mniej...
